Warszawa, 24 maja 2023 r. – W porównaniu z poprzednimi latami zauważalna jest pewna poprawa sytuacji kobiet na rynku pracy – spadły wskaźniki wypalenia zawodowego oraz ilość zachowań wykluczających. Natomiast przytłaczająca większość badanych (92 proc.) wskazuje, że ich pracodawca nie podejmuje działań na rzecz równouprawnienia płci w pracy. Jak wynika z globalnego raportu Women @ work 2023: A Global Outlook, przeprowadzonego przez firmę doradczą Deloitte, kobiety z mniejszości etnicznych oraz należące do społeczności LGBT+ częściej doświadczają dyskryminacji.
Badanie przeprowadzone wśród 5 tys. kobiet z całego świata pokazało, że nadal nie są one usatysfakcjonowane z warunków pracy i traktowania przez pracodawcę. W ciągu ostatnich 12 miesięcy więcej kobiet opuściło swoją organizację, niż miało to miejsce łącznie w 2020 i 2021 roku. Patrząc natomiast na pozytywne wnioski płynące z raportu, należy wspomnieć, że coraz więcej badanych jest zadowolonych z pracy hybrydowej i w takim trybie chce pracować (74 proc.).
Jedną z przeszkód, na którą wskazują ankietowane kobiety, jest brak elastyczności ze strony pracodawcy. Jednocześnie aż 97 proc. z nich uważa, że prośba o zdalną lub hybrydową pracę wpłynęłaby negatywnie na prawdopodobieństwo awansu. Przy tym 95 proc. twierdzi, że zmiana na bardziej elastyczny model jest mało prawdopodobna w ich organizacji i to właśnie brak elastyczności wskazują jako jeden z trzech głównych powodów, dla których zwolniły się w ciągu ostatniego roku.
Brakuje wzmocnienia pozycji kobiet w miejscu pracy
Z badania wynika, że pracodawcy nie wywiązują się ze swoich zobowiązań na rzecz równości płci. Mimo pozytywnych zmian na rynku pracy w wielu branżach, wciąż jest wiele do zrobienia. Aż 92 proc. kobiet nie wierzy, że ich firma podejmuje konkretne kroki w celu poprawy sytuacji równouprawnienia płci w pracy. Co więcej, niemal połowa (48 proc.) ankietowanych uważa, że w ciągu ubiegłego roku pracodawca nie wykazał się zaangażowaniem we wsparciu ich pozycji w organizacji.
Patrząc na możliwości rozwoju, prawie cztery na dziesięć kobiet (37 proc.) uważa, że ich kariera nie rozwija się tak szybko, jak by tego chciały. Respondentki nie są również na tyle zadowolone ze swojego pracodawcy, aby polecić go znajomym i rodzinie – jedna trzecia badanych nie wskazałaby swojej firmy jako doskonałego miejsca pracy.
– Rezultaty naszego badania pokazują, że pracodawcy mają jeszcze sporo do zrobienia w obszarze diversity and inclusion. Przedsiębiorcy powinni pamiętać, że wzmocnienie pozycji kobiet może przynieść wymierne korzyści dla firmy: według ekspertów Peterson Institute istnieje dodatnia korelacja między udziałem kobiet w zarządach a zyskami. Co więcej, bardziej zróżnicowana płciowo kadra zarządcza oznacza wyższą produktywność, m.in. ze względu na większe zaangażowanie zespołów. Równie istotna jest kwestia zadowolenia pracowników: im większa satysfakcja z pracy, tym mniejsze ryzyko utraty pracownika – mówi Joanna Świerzyńska, Talent Partnerka, liderka zespołu ds. rozwiązań dla pracodawców w dziale Doradztwa Podatkowego Deloitte Polska.
Badanie wykazało, że pracownicy firm uznanych za liderów DE&I odczuwają większą satysfakcję z pracy i jedynie 3 proc. z nich zauważa u siebie symptomy wypalenia, podczas gdy w ogólnej próbie jest ich o 41 punktów procentowych więcej. Jednocześnie tylko co dziesiąty pracownik firm stawiających na inkluzywność planuje odejście w przeciągu najbliższych 12-24 miesięcy. Odsetek takich osób w firmach pozostających w tyle pod względem działań związanych z wyrównywaniem szans jest sześciokrotnie wyższy.
Wyrównanie szans kobiet i mężczyzn to nie tylko szansa dla firm, ale i gospodarki. Szacunki Banku Światowego wskazują, że likwidacja nierówności na rynku pracy ma potencjał do wygenerowania wzrostu zamożności o 14 proc. w skali globu. Korzyści nie dotyczą jedynie krajów rozwijających się. Wśród krajów OECD potencjalne korzyści są nawet większe i wynoszą średnio 15 proc. Z kolei wyliczenia European Institute for Gender Equality (EIGE) wskazują, że wyrównanie szans kobiet i mężczyzn w perspektywie do 2050 roku dałoby w Unii Europejskiej 10.5 mln dodatkowych miejsc pracy i wzrost PKB o 4-10 proc.
Zdrowie psychiczne powodem do niepokoju
Jak wskazują autorzy raportu, ponad połowa respondentek (56 proc.) martwi się o swoje zdrowie psychiczne. Więcej kobiet czuje się niekomfortowo, poruszając tematy związane ze swoim zdrowiem psychicznym w pracy. Piętno z tym związane niestety się utrzymuje. Tylko jedna czwarta kobiet deklaruje komfort w tym obszarze, co wskazuje na znaczny spadek w porównaniu z 2022 rokiem (43 proc.). Mimo tego, że prawie jedna trzecia badanych wzięła wolne z powodu złego samopoczucia, to tylko 25 proc. z nich czuje się komfortowo, ujawniając przyczynę swojej nieobecności. Te dane ponownie pokazują spadek w stosunku do ubiegłego roku – z 39 proc. na 25 proc. Jedynie 40 proc. uważa, że otrzymuje od swojego pracodawcy odpowiednie wsparcie w tym zakresie (spadek o 4 proc. z 2022 r.).
Problemy z wypaleniem zawodowym i wykluczeniem
Jak wynika z raportu Deloitte, w 2023 roku mniej kobiet czuje wypalenie zawodowe — nieco poniżej 30 proc. w porównaniu z 46 proc. w 2022 roku. Kobiety z mniejszości etnicznych doświadczają wyższego poziomu wypalenia zawodowego niż ogół (33 proc. do 28 proc.). Ta tendencja była zauważalna już w 2022 r. Kobiety należące do mniejszości etnicznych wskazują, że częściej martwią się o swoje bezpieczeństwo finansowe oraz o swoje zdrowie psychiczne. Natomiast nie czują się przy tym komfortowo, aby porozmawiać na ten temat w miejscu pracy i podając to jako przyczynę nieobecności. Ponad połowa (53 proc.) z nich twierdzi, że doświadczyło mikroagresji i/lub nękania w miejscu pracy. Badanie pokazuje również, że kobiety należące do społeczności LGBT+ znacznie częściej doświadczają zachowań wykluczających, a ponad trzy czwarte twierdzi, że doświadczyło ich w ciągu ostatnich 12 miesięcy.
Menstruacja i menopauza wciąż tematami tabu
7 proc. kobiet uważa, że ujawnienie przyczyny wzięcia urlopu z powodu menstruacji negatywnie wpłynęło na ich karierę, a niemal co piąta biorąca wolne z tego powodu nie ujawniła tego faktu swojemu pracodawcy. Tylko 10 proc. badanych twierdzi, że otrzymały w tym względzie wsparcie od przełożonych.
Podobnie wygląda sytuacja kobiet, które przechodzą menopauzę. Jedynie dwie na dziesięć badanych, które doświadczyły problemów zdrowotnych z tym związanych zadeklarowało, że radzi sobie z objawami. I w tym przypadku większość kobiet (52 proc.) uważa, że pracodawcy powinni oferować płatny urlop z powodu objawów menopauzy. Niestety obecnie jest to jedynie 20 proc.
– Rezultaty ostatniej edycji badania pokazują, że mimo zmian, do jakich doszło w ostatnich latach, wiele kobiet nadal nie uzyskuje takiego wsparcia od swoich pracodawców, jakiego oczekuje. A to właśnie w interesie firm leży zwiększanie inkluzywności zespołów – nie tylko pod względem płci, co umożliwia ograniczenie rotacji wśród pracowników. Oczywiście na rynku pracy zauważalne są również dobre praktyki ze strony pracodawców. W Deloitte zainicjowaliśmy powstanie sieci mającej na celu wzmacnianie kobiet w miejscu pracy, udzielanie wsparcia oraz edukację. Nasi pracownicy mogą również dołączyć do Sieci społeczności LGBT+ i sojuszników PROUD, sieci zrzeszających rodziców, osoby neuroróżnorodne czy te pochodzące z różnych kręgów kulturowych – mówi Maja Zabawska, partnerka w Zespole ds. rozwiązań dla pracodawców w Dziale Doradztwa Podatkowego, liderka Diversity, Equity & Inclusion (DEI) Deloitte Polska.